SİRKADİYEN BESLENME

Sirkadiyen ritim

Dünyanın kendi ekseni etrafında yaklaşık 24 saat süren dönüşünün canlılar üzerinde oluşturduğu biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal ritimlerin tekrar edilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Hipotalamusta yer alan merkezi zamanlayıcı suprakiazmatik nükleus (SCN) sirkadiyen ritmin en önemli belirleyicisidir.

Işık SCN için en önemli zamanlayıcıdır.

Işığın yanı sıra melatonin, sıcaklık, jetlag ve vardiya değişim durumu da ritmi etkileyen etmenler arasındadır.

Karaciğer, pankreas, iskelet kasını içine alan birçok periferal doku içerisindeki periferik zamanlayıcılar SCN’den gelen sinyaller ile yönetilmektedir.

Ancak, SCN ile birlikte beslenme de periferal dokular için potansiyel bir zamanlayıcıdır. “Yanlış” sirkadiyen zamanda enerji alımı sonucu gelişen sirkadiyen bozulma, vücut ağırlığının artışına neden olabilir ve bu durum beslenme zamanının sirkadiyen bozulma ile görülen metabolik bozulmaya katkı sağlayan önemli bir faktör olduğunu destekler.

Modern teknoloji ile beraber vardiyalı ve gece çalışan işçi sayısı artmakta, bunun paralelinde yanlış sirkadiyen zamanda beslenme sıklığı da artabilmektedir.

Sirkadiyen ritmin düzensizliği metabolik sendrom, obezite ve Tip 2 diyabetin başlangıcı, kardiyovasküler hastalıklar, vücut ağırlığı ve lipit düzeyleri ile ilişkilidir.

Kaynak

1. Tick Tock: New Clues About Biological Clocks and Health Erişim: https://www.nigms.nih.gov/education/Inside-Life-Science/Pages/tick-tock-new-clues-about-biological-clocks-and-health.aspx
2. SÖZLÜ, S., & ŞANLIER, N. (2017). Sirkadiyen Ritim, Sağlık ve Beslenme İlişkisi. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 2(2), 100-109.